فرفره

<p class="rteleft"><strong>Gyration, Pinwheel, Top, Whirligig</strong></p>
<p>فرفره، یکی از قدیمی ترین اسباب بازی های باستانی شناخته شده در دنیا است. فرفره ها در بین رومیان، مصریان و یونان باستان مورد استفاده قرار می گرفته است. در مورد تاریخ و یا زادگاه اصلی این اسباب بازی زمان و مکان خاصی را نمی توان مشخص کرد، بدلیل اینکه در اعصار مختلف و در بین اقوام متفاوت کاملا غیر وابسته به یکدیگر کشف و یا&nbsp; ایجاد شده است. با توجه به حفاری های باستان شناسی، نمونه های فرفره بدست آمده، در مناطق سکونت سومریان شهر اور Ur مربوط به 3500 سال قبل از میلاد و از گل ساخته شده اند. در تروا&nbsp; فرفره های مربوط به 3000 سال قبل&nbsp; بدست آمده که از گل قرمز تهیه شده اند. در مصر باستان نیز فرفره های چوبی مربوط به 1400 الی 2000 سال قبل از میلاد میباشد.</p>
<p>قدمت و گوناگونی فرفره ها در شکل و نام در ایران را می توان با نگاهی به لغتنامه دهخدا به خوبی مشاهده کرد.&nbsp; در زیر برخی مدخل های این لغتنامه در توصیف فرفره آمده است:</p>
<p><strong>فرفره </strong>[ ف َ ف َ / ف ِ ف ِ رَ / رِ ] (اِ) فرفر که زود و تعجیل و شتاب در کارها و گفته ها و نوشته ها باشد. || چرمی مدور که اطفال ریسمانی در آن گذارند و درکشاکش آورند. (برهان ) هر بازیچه که با کشیدن یا به کمک باد بچرخد. (یادداشت به خط مؤلف )<br />
با بی قرار دهر مجوی ای پسر قرار<br />
عمرت مده به باد به افسون و فرفره .ناصرخسرو.<br />
رجوع به فرفر و فرفروک شود. || ... || کاغذپاره ای را هم گفته اند که طفلان بر چوبی تعبیه کنند و به دست گیرند و رو به باد بایستند تا باد آن را به گردش درآورد. (برهان )</p>
<p><strong>فرفروک </strong>[ ف َ ف َ ] (اِ) بادفر و آن چیزی است که اطفال از چوب تراشند و ریسمانی بر آن پیچند و از دست گذارند تا بر روی زمین گردان شود. (برهان ). با فرفر و فرفره قیاس کنید. (از حاشیه ٔ برهان چ معین )</p>
<p><strong>فرفر</strong>[ ف َ ف َ ] (اِ) ... || به معنی بادفر هم آمده و آن چرمی باشد مدور که طفلان ریسمانی در آن گذارند و در کشاکش آورند تا از آن صدای فرفری ظاهر شود و بادزن را نیز گویند. (برهان ). فرفره . (حاشیه ٔ برهان چ معین )<br />
چرخ اگر گردد به فرمانت بر آن هم دل مبند<br />
ای برادر کار طفلان است فرفر داشتن .قاآنی .</p>
<p>رجوع به بادفر و بادفرا و بادفراه شود.</p>
<p><strong>بادفر</strong>[ف َ ] (اِ مرکب ) ... || بازیچه ٔ اطفال است و آن پوست پاره ای باشد مدور که ریسمانی در آن گذرانند و در کشاکش آورند تا بگردش درآید و صدایی از آن ظاهر شود. (برهان : بادآفراه و مترادفات آن ). و بادبر را گویند و آن چوبی باشد تراشیده که اطفال ریسمانی در آن می پیچند و ازدست رها میکنند تا بر روی زمین گردان شود. (برهان ).یکی از بازیچه های اطفال که بهندی پهرکی گویند و آنرا از کاغذ میسازند. (غیاث ). بازیچه ٔ اطفال که آنرا فرفره گویند. (آنندراج ) (انجمن آرا). فرفره . (شعوری ج 1 ورق 160). چوبکی یا چرمی مدور که میان آن سوراخ کنند و ریسمانی در آن گذارند و چون بکشند بگردش درآیدو بعربی خَذروف خوانند. چیزی که از چوب تراشند و اطفال ریسمانی بر آن پیچند و از دست گذارند تا بر زمین گردان شود و گردنا نیز گویند. (رشیدی (<br />
چرخ نارنج گون چو بازیچه<br />
در کف هفت طفل جان شکر است<br />
بدو خیط ملون شب و روز<br />
در کشاکش بسان بادفر است .خاقانی .</p>
<p>یَرْمَع (اقرب الموارد). بادفر که بازیچه ٔ اطفالست . خَرّاره . (از اقرب الموارد). چوبی باشد مدور که ریسمانی بر آن بندند و در کشاکش آرند تا از آن صدا برآید و بفارسی بادفرنگ گویند. (منتهی الارب ). دَوّامه . (اقرب الموارد). کره مانندی است چوبین که طفلان بدان بازی کنند، می افکنند آنرا بر زمین ، پس میگردد و آواز میکند و بفارسی بادپر است . مِرْصاع . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). چرمی را نیز گفته اند مدور که ریسمانی بر آن گذارند و در کشاکش آورند تا از آن صدایی ظاهر گردد. (برهان ) (ناظم الاطباء). چرمی باشد مدور به دو سوراخ که برشته سفته بدو دست در کشاکش آرند. (غیاث ). بازیچه ٔکودکان از چرم مدور، بفارسی بادفر گویند. خُذْره . چرمی مدور که کودکان ریسمانی در آن کرده در کشاکش آرند تا از آن صدا برآید و بفارسی بادفر گویند. قِرْصافه . بادفر، بازیچه ای است مر کودکان را از چرم مدور و جز آن که گرد گردد. (منتهی الارب ). رجوع به بادآفراه و مترادفات آن و بادافراه ، بادافرا، بادفراه ، بادفِرَنگ ، بادفره ، بادبر، بادبره ، بادبرک ، بادفرک ، فرفر [ف َ ف َ / ف ِ ف ِ ] ، فَرْموک ، فَرْفَروک ، فرفره [ ف َ ف َ رَ / ف ِ ف ِ رَ / رِ ] ، بهنه ، پهنه ، گردنای ، شیربانگ ، گِلْگیس (گناباد)، پِل ، خرّاره ، دوامه ، خذروف شود. || کاغذ باد که اطفال ریسمانی بر آن بندند و بر هوا کنند. (رشیدی )&hellip;</p>
<p><strong>بادفرا.</strong>[ ف َ ] (اِ مرکب ) بادافراه . پاداش و مکافات بدی . (ناظم الاطباء). رجوع به بادآفراه و مترادفات آن شود. || بازیچه ٔ اطفالست و آن پوست پاره ای باشد مدور که ریسمانی در آن گذارند و در کشاکش آورند تا بگردش درآید و صدائی از آن ظاهر شود. (برهان ). رجوع به بادآفراه ، بادافراه ، بادفرا، بادفراه ، بادفرنک ، بادفرنگ ، بادفر، بادفره ، بادبرک ، بادفرک ، بادبر، بادپر،بادبره ، بهنه ، پهنه ، فرموک ، فرفروک ، گردنای ، فرفره ،فرفر، شیربانگ ، خذروف ، خراره ، دوامه ، پِل ، گِلْگیس شود. ||...</p>
<p><strong>بادفراه </strong>[دَ ف َ ] (اِ مرکب ) ...<br />
رجوع به بادآفراه و مترادفات آن شود.<br />
|| بازیچه ٔ اطفال را گویند و آن چوبی یا چرمی باشد که ریسمانی بر آن بندند و در کشاکش آرندتا صدایی از آن ظاهر گردد و آنرا در خراسان بادفِرَنگ خوانند. (برهان ). بادفر که بازیچه ٔ کودکان بود خواه چوبی باشد و یا چرمی . (ناظم الاطباء). رجوع به بادآفراه ، بادافراه ، بادافرا، بادفرا، بادفرنک ، بادفرنگ ، بادفر، بادفره ، بادبرک ، بادفرک ، بادفر، بادفره ، بادبرک ، بادبر، بادبره ، بادپر، گردنای ، پِل ، گلگیس ، خذروف ، فرفره ، بادفرک ، فرفروک ، خَرّاره ، بادبره ، پهنه ،بهنه ، فرموک ، فرفر، شیربانگ ، دوامه شود.</p>
<p><strong>گلگیس</strong>[گ ِ ] (اِ) در تداول محلی گناباد، بازیچه ای است از چوب که آنرا روی زمین صافی به چرخش درآورند.</p>
<p>&nbsp;</p>
<p><strong>منبع:</strong></p>
<p>&quot;قدیمی ترین اسباب بازی باستانی&quot;. پرندیس طیار. www.baziyesevvom.com</p&gt;