ایرانک
ایرانک (ایران کودکی) یکی از درگاه های موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان است که در سال ۱۳۸۵ با نام بانک اطلاعات فرهنگ و ادبیات کودکان ایران راه اندازی و رونمایی شد. پس از یک دوره کاری و بررسی برآیند کار ایرانک، در هدف ها و چشم اندازهای این نهاد مجازی، بازبینی شد و از سال ١٣٩٠ ایرانک به دو پایگاه داده ها و موزه مجازی بخش شد. هدف از این پیوند از آن رو بود که هریک از این بخش ها نیمرخی از یک سیمای یگانه به شمار می روند که در ارتباط با هم دنیای کودکی را بهتر به نمایش می گذارند.
بخش پایگاه داده های ایرانک با هدف دستیابى پژوهشگران، دانشجویان، استادان، نویسندگان، تصویرگران، کتابداران و همه دست‌اندرکاران و علاقه مندان فرهنگ و ادبیات کودکان که نیاز به چنین یافته‌ها و اطلاعاتی دارند، پایه‌ریزى شده است.
بخش موزه مجازی ایرانک با این هدف راه اندازی می شود که میان آنچه از میراث کودکی در سرزمین ما برجا مانده با جامعه فرهنگی و دوستداران دنیای کودکی پیوند برقرار شود. نمایش این آثار در دنیای مجازی به جامعه دوستدار کودکی کمک می کند که ارزش منابع و اسناد یا پدیدارهای زیستی و فرهنگی این گروه سنی را دریابندو ازاین منابع و اسناد به درستی نگه داری کنند یا در اختیار سازمان های تخصصی مانند موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان بگذارند تا افزون بر مطالعات پژوهشی بر روی آن ها، ثبت و با روشی علمی در مکانی امن نگه داری شوند.
تجربه چندین ساله موسسه پژوهشى تاریخ ادبیات کودکان در گردآورى داده ها، اسناد و منابع موجود حکایت از گستردگى این کار در حوزه کودک و نوجوان دارد. زیرا زندگى کودکان خود شامل حوزه‌هایى مانند: بهداشت، آموزش و پرورش، حقوق، کار، هنر و فرهنگ، پوشاک، سرگرمى‌ها و بازى‌ها و ده‌ها مقوله دیگر مى‌شود. در هر یک از این مقوله‌ها صدها و گاه هزاران سند یافت مى‌شود که پس از پردازش اطلاعاتى کاربرد پیدا مى‌کند. در پایگاه داده ها و موزه مجازی اطلاعات خام پس از پردازش و ویرایش به عنوان رکوردهاى اطلاعاتى ثبت و آماده استفاده کاربران مى‌شوند. برقرارى امکان دسترسى آسان و سریع به اطلاعات درست و کامل درباره فرهنگ کودکی ایران از گذشته تاکنون نه تنها تامین‌کننده نیازهاى اطلاعاتى پژوهشگران ایرانى است، بلکه به پژوهشگران دیگر کشورها نیز در این زمینه کمک خواهد کرد تا در پژوهش‌هاى تطبیقى، با رویکردى تاریخى و جهانى، با آگاهى از مستندات موجود و ارزیابى آن‌ها بتوانند پژوهش‌هاى خود را به سرانجام برسانند.
پوشش موضوعی:
تمامى منابع اطلاعاتى در دو بخش با دو دیدگاه “درباره کودک و نوجوان” و “براى کودک و نوجوان” براى گروه سنى پیش از تولد تا شانزده سالگی با پوشش موضوعی: تاریخ ادبیات کودکان و نوجوانان، ادبیات شفاهى (افسانه‌ها، متل‌ها، لالایی‌ها)، ادبیات نوشتاری، شخصیت‌شناسى ادبیات کودکان، ادبیات کودکان و نوجوانان جهان و در ایران، مراکز فرهنگى کودکان و حوزه‌هاى موضوعى وابسته همانند: آموزش و پرورش، بهداشت و پزشکی، بازى و بازیچه ها، حقوق کودک، چاپ و نشر، زندگینامه، مراکز اطلاع‌رسانى، مراکز آموزشى، کودک افزارها و… قابل بازیابی است.
پوشش زمانى:
دوره تاریخى از دوره باستان تا سال ۱۳۵۷
زبان نوشتاری:
زبان اصلی ایرانک فارسى است. بخشی از اطلاعات شامل: معرفى پایگاه داده ها و موزه مجازی به زبان انگلیسى نیز قابل بازیابى است که به تدریج به دامنه این بخش نیز افزوده خواهد شد. افزون بر آن در ایرانک تمامی کلید واژه‌هاى موضوعى به دو زبان فارسی و انگلیسی است.
همکاران:
- فرزانه طاهری
- مهرزاد یزدیان
- مریم اخگری
- لیلا کفاش زاده
- هدیه مسعود انصاری
- مهرداد محمدی
الف) پایگاه داده ها:
هسته اصلی اطلاعات این پایگاه بر پایه اطلاعات گردآوری شده برای کتاب های مرجع "تاریخ ادبیات کودکان ایران" شکل گرفته است. در ٢١ آبان ۱۳۸۵ این پایگاه با بیش از ١٣هزار رکورد اطلاعاتی آغاز به کار کرد. پس از ۵ سال، ویرایش جدید این پایگاه با تغییر کامل بستر نرم افزاری و برنامه نویسی، رفع کاستی های نسخه نخست و افزودن بر شمار گونه های اطلاعاتی در دسترس پژوهشگران و علاقه مندان فرهنگ و ادبیات کودکان ایران قرار دارد. ساختار پایگاه داده ها فرهنگ و ادبیات کودکان ایران به گونه‌اى طراحى و برنامه‌ریزى شده است که جستجوگران با مراجعه مستقیم بتوانند، اطلاعات توصیفى، چکیده مطالب و تصاویر مورد نیاز خود را دریافت کنند. در برخى موارد رونوشت کاملى از اسناد نیز در دسترس آن ها قرار خواهد گرفت.
بخش های اصلی پایگاه داده ها:
تمام داده‌ها بر پایه پوشش موضوعى و زمانى از منابع گوناگون گردآورى مى‌شود. این داده‌ها بنابر نوع منابع و اطلاعات در بخش های مختلف قرار مى‌گیرند.
- منابع نوشتاری:
- مقاله
- پایان نامه
- گزارش و جزوه
- سند
- حقوق کودک
- منابع دیداری:
- تصویر
- عکس
- پوستر
- منابع دیداری شنیداری
- فیلم
- مواد شنیداری
- سازمان ها:
- نهاد ها
- ناشران
- مناسبت ها:
- جایزه ادبی، هنری
- همایش، جشنواره و نمایشگاه
- نشریه
- کتاب
- سرگذشتنامه
ب) موزه مجازی
موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان در طول این سال ها با یاری دوستداران و پشتیبانان فرهنگ کودکی، شمار زیادی اسباب بازی، زیست افزارها و افزارهای آموزشی و فرهنگی کودکان را برای راه اندازی موزه فرهنگ کودکی گردآوری کرده است. با گذشت نزدیک به یک دهه تلاش و کوشش برای رسیدن به این هدف، موسسه از ابتدای سال ۱۳۸۹ طرح آماده سازی موزه مجازی را برای پیوند با جامعه دوستدار فرهنگ کودکی در دستور کار قرار داد تا شاید جامعه ایران گامی دیگر به راه اندازی موزه واقعی کودکان نزدیک تر شود. از این رو با تهیه شناسنامه کامل برای همه اشیاء و اسناد موزه ای آن ها را از راه دنیای مجازی در برابر دیدگان همگان نهاده است، با این امید که ارزش آثار و اشیای مربوط به دنیای کودکی دانسته شود و آن ها که می خواهند این آثار و منابع به درستی نگه داری شود، همراه ما شوند تا در پیوند با هم روزگاری در آینده بسیار نزدیک موزه واقعی کودکان در ایران زمین پایه گذاری شود.
بخش های اصلی موزه مجازی:
- اسباب بازی ها در برگیرنده:
- اسباب بازی حمل و نقل
- اسباب بازی جنگی
- اسباب بازی فکری آموزشی سرگرمی مهارتی
- اسباب بازی خانه عروسکی
- اسباب بازی دیداری
- اسباب بازی آوایی
- اسباب بازی سنتی
- اسباب بازی مردم ساخت
- اسباب بازی ملل
- اسباب بازی های دیگر،
- عروسک ها دربرگیرنده:
- عروسک ملل
- عروسک نمایشی
- عروسک جانوری
- عروسک مردم ساخت
- تندیس
- آموزش و پرورش دربرگیرنده:
- نوشت افزار
- افزار دانش آموز
- افزار آموزشگاهی
- افزار آموزشی و کمک آموزشی
- مهر و نشان
- کاردستی و کارورزی
- پوشاک در برگیرنده:
- زیورافزار
- تن پوش
- سرپوش
- پاپوش
- نمایشی
- افزارها در برگیرنده:
- کودک افزار
- بازی افزار
- سازها