تکم
<p>تکم گردانی، نمایشی بود که در آستانه بهار و فرا رسیدن سال نو در آذربایجان به اجرا در می آمد. تکه در گویش اردبیلی به معنای بز نر شاخدار است که با افزودن ضمیر ملکی "م" به آن، واژه تکم به معنای بزم ساخته می شود. پیشینه تکم گردانی به دورانی باز می گردد که گروهی از انسان ها، جانورانی مانند گاو را مقدس می پنداشتند. با آمدن تکمچی، مردم به پیشباز سال نو می رفتند و زندگی دوباره طبیعت را جشن می گرفتند. با گذشت زمان، عروسک چوبی تکه جایگزین جانور واقعی شد. عروسک چوبی یا شیطانک به شکل بز بود که دو دست و دو پای جنبان داشت با میله‌ای چوبی در زیر شکمش. شیطانک را با زنگوله، تکه پارچه، آیینه، دگمه، پولک و نوارهای رنگی می‌آراستند. تکم گردانی، نمایشی بود که در آستانه بهار و فرارسیدن سال نو توسط تکمچی یا عروسک‌گردان، در آذربایجان به اجرا در می‌آمد. تماشاگران این نمایش، توده‌های مردم و کودکان و نوجوانان بودند. تکم‌گردان با شعر و آواز خود از رسیدن بهار خبر می داد.</p>
<p><strong>منبع:</strong></p>
<p>محمدی، محمدهادی؛ قایینی، زهره. تاریخ ادبیات کودکان ایران، ج 4: ادبیات کودکان دوره مشروطه. تهران: چیستا، 1380. ص 591.</p>
<p> </p>
