سُرمه ماده‌ای آرایشی است که از ترکیب دوده و دیگر مواد تهیه شده و به چشم کشیده می‌شود و معمولاً برای تیره‌تر کردن رنگ پلک ها به کار می‌رود. سنت سرمه کشیدن به چشم نوزادان و کودکان در میان هندیان و ایران از قدیم وجود داشته است. به باور آن‌ها این کار «سوی چشم را نیرو می‌بخشد» و «علیه چشم بد» نگهداری می‌کند. بدنه این سرمه دان از سنگ سیاه است و میله آن چوبی است. معمولا میله را در گلاب می زدند و سپس در سرمه دان فرو می کردن و بر چشم می کشیدند.