خیمه شب ‌بازی

خیمه شب بازی یا شب بازی، گونه از نمایش عروسکی بود که شب‌ ها در خیمه‌ای که در دو سویش دو چراغ روشن بود، اجرا می‌شد. صحنه، صندوقی بود به درازای سه چارک و بلندی نیم زرع. یک طرف صندوق به طرف تماشاچیان باز بود و سه طرف دیگرش اتاقی را نشان می‌داد. صندوق در خیمه بود و نمایشگردان پشت آن پنهان می‌شد و عروسک‌ها را با نخ یا یال‌های نازک تکان می‌داد. عروسک‌ها چوبی بودند و اندکی کمتر از یک وجب بلندی داشتند. دو نوازنده جلوی خیمه می‌نشستند، یکی کمانچه می‌نواخت و یکی ضرب. آن ‌ها با آواز داستان را می‌گفتند و گاه با عروسک ‌ها گفت و گو می‌کردند. این نمایش، پایانی ناگهانی داشت: با صدای رعد و برق و باد، غولی از بالا ‌فرود می‌آمد و با گردآوردن عروسک ‌ها بازی را به پایان می‌رساند. در اصفهان، خیمه شب بازی را عروسک پشت پرده می‌نامیدند. شیوه اجرایی این نمایش، ‌همسان با خم بازی است. مردم شیراز خیمه شب‌بازی را جی جی ویجی می‌خواندند. این نامگذاری شاید از آن رو ‌بود که عروسک‌ ها با صدایی نازک، زیر و جیغ‌ مانند یا جیغی ویغی گفت‌و‌گو می‌کردند.